VÀI HÌNH ẢNH KHÁC 15

THÁP BÀNG AN

Ảnh photo Vĩnh Tân chụp năm 1930, sau đó chiến tranh triền miên, tháp "mẹ" tương đối còn nguyên vẹn, tháp "con" bị hủy hoại một phần. Sau năm 1975, chưa có người trông nom quản lý, một số đạo chích tin rằng trong tháp có vàng Hời nên ra tay tàn phá không thương tiếc. Bây giờ chỉ còn tháp mẹ một mình cô độc tìm con.

CỔNG LĂNG ÔNG

Có Thiên thần, Nhân thần thì cũng có Mộc thần, Ngư thần v.v... Từ bao đời người ta kể rằng khi lênh đênh trên biển bao la mà gặp tố, thường được Ông "hộ". Ông là cá Voi, Ông dựa vào thuyền đưa ngư phủ qua nơi sóng gió. Cho nên, những ngày Ông "hội", tức là mùa cá Voi động tình, người ta luôn thu lưới, tắt máy thuyền sợ vướng Ông và mùi Long Diên Hương như lan tỏa cả một vùng biển. Nếu thấy Ông lụy (chết) thì người ta đưa vào bờ, cẩn thận chôn cất kể cả cầu kinh. Dân sống nghề sông nước hưởng lộc biển đã lập Lăng thờ Ông và có tế lệ hằng năm. Ảnh của photo Vĩnh Tân chụp năm 1950 tại bãi biển Hội An. Xa xa là cù lao Chàm.

BỜ SÔNG BẠCH ĐẰNG

Góc phải ảnh (photo Vĩnh Tân 1930) là trạm-kiểm-soát của Police Pháp. Cách nơi này khoảng 300 mét về phía biển (trước chợ cá sau này) là bến đò ngang qua Cẩm Nam, Cẩm Thanh và Cẩm Kim.

BẾN ĐÒ DỌC

Bến đò dọc tập trung gần cầu An Hội, chở khách đi ngược lên thượng nguồn theo hướng Ngọc Thành qua Câu Lâu. Điểm dừng cuối là bến đò Trà Kiệu. Trong ảnh (photo Vĩnh Tân 1930) cho thấy vùng đất Cẩm Nam phía trên chưa bị xâm thực.

PHỐ XƯA HIỀN HÒA

Đường Nguyễn Thái Học năm 1950 (Photo Vĩnh Tân)

La rue Cường Để au bon vieux temps.

Xưa có các tên là Rue des Japonais, Để Thành Cường. Ngày nay là Trần Phú.

Căn nhà có rào gỗ là đồn cảnh sát Pháp. Trước đây chừng mười năm trên tường nhà còn chữ POLICE đắp nổi.

Nhà màu vàng góc trái là đồn Police Pháp, Nhà màu vàng góc phải là nơi bắt lính đôn quân. Những vị cao niên Hội An còn nhắc đến bây giờ các tên như ông Đội Quý, Đội Đáng, Cai Tùng và ông Đội Cương (có con là ông Thân Ninh, trung tá tỉnh trưởng tỉnh Quảng Tín) từng làm việc cho Tây tại đây.

Hội An với nhiều ngôi nhà có những cửa sổ nhỏ xíu không quá một mét vuông, chẳng có mái hắt che mưa che gió nắng. Những chiếc cửa sổ giống như con mắt... phố.

Mở con mắt mộng trăm năm hỏi?

Nén nỗi lòng đau cố lý ơi!

(Trần thế bách niên khai nhãn mộng

Hồng sơn thiên lý Ỷ Lan tâm - Nguyễn Du)