CHÙA HẢI NAM - (QUỲNH PHỦ HỘI QUÁN) HỘI AN.

Nơi đây, trường Diên Hồng đã từng mượn bang Hải Nam hai dãy nhà đông, tây để dạy học.

Nơi đây cũng là tiền thân trường trung học công lập TRẦN QUÝ CÁP, khai giảng từ nửa niên khóa sau 1952 - 1953. Năm 1953 chính thức khai giảng tại vị trí trường hiện nay, do thầy Tăng Dục làm hiệu trưởng đầu tiên.

Nơi đây thờ 108 Anh Linh được vua Tự Đức sắc phong CHIÊU ỨNG ANH LIỆT

Mùa hạ, năm Tự Đức thứ IV:

Ngày 16/7/1851 (18/6 năm Tân Hợi) chiếc tàu Bằng Đoàn của kinh phái đang đậu ở bến Thị Nại do Lang trung Tôn Thất Thiều và Chưởng vệ Phạm Xích chỉ huy đang đi tuần tra từ Thừa thiên vào Bình Định được tin báo có ba chiếc tàu khả nghi đang neo tại đảo Chiêm Dư (Thu Xà) Quảng Ngãi. Tàu Bằng Đoàn ra đến nơi quả thấy có ba chiếc tàu, chưa biết thực hư liền xả đại bác bắn ngay. Cả ba chiếc hoảng sợ chạy về hướng đông.

Hai hôm sau, tàu Bằng Đoàn phát hiện một chiếc tàu trúng đạn hư hỏng nặng không chạy được. Đó là tàu Mãnh Đầu. Thủy thủ tàu Bằng Đoàn ra lệnh cho số người trên tàu kia lên tàu quan để khám xét. Số người Trung Quốc kéo sang xuất trình thuyền bài và cho biết họ là các nhà buôn ở Thừa Thiên và Quảng Ngãi, nay trên đường về xứ đảo Hải Nam, chứ không phải giặc biển.

Qua khám xét, thấy chiếc tàu kia quả chỉ có hàng hóa quý giá và không có khí giới. Biết họ là người lương thiện buôn bán nhưng vì lòng tham, Tôn thất Thiều ra lệnh cho Hiệp quản Lương Cù trói tất cả số người trên tàu kia kể cả số người đã bước qua tàu Bằng Đoàn, tất cả đều bị thảm sát, tổng cộng 108 người. Bao nhiêu của cải trên tàu Mãnh Đầu đều bị chiếm đoạt, tàu của nạn nhân được quan quân sơn đen thành tàu giặc biển và được kéo về để nêu thành tích.

Ngày 27/6 năm ấy, các gian quan của tàu Bằng Đoàn dâng sớ lên vua miêu tả chiến công oanh liệt của mình. Nhưng trong đêm đó các oan hồn linh hiển về báo mộng cho vua biết là 108 huynh đệ trên tàu Mãnh Đoàn đã bị giết oan. Ứng mộng cho vua nhiều lần như vậy.

Vua Tự Đức vô cùng hoài nghi, Ngài bằng truyền lệnh cho mở cuộc điều tra. Quan thượng thư bộ binh qua chất vấn quân lính tàu Bằng Đoàn, mọi gian dối dần dần được sáng tỏ, cùng lúc viên đội trưởng Trần Văn Hựu cũng hối hận thảm cảnh xảy ra nên tự cung khai hết sự thật. Vụ án được trình lên, vua vô cùng phẩn nộ phê giao Tam Pháp Ty xét xử.

Thiều chủ mưu, bị đổi theo họ mẹ (Đặng), cùng Xích bị xử lăng trì, vợ con phải phát phối. Dương Cù đồng lõa, xử tội trảm quyết. Trần Hựu biết thú nhận khi chưa tra khảo nên được tha. Số còn lại phạt đánh trượng và đày đi xa, một số quan bị giáng chức. Tài sản của các thủ phạm đều bị tịch biên, hàng hóa bị chiếm đoạt cũng được đền hoàn cho quyến thuộc của người bị hại. Việc xử tội được một số Hoa kiều chứng kiến.

Sau đó vua Tự Đức đã cho đăng đàn tế lễ ban chiếu sắc phong 108 anh linh là:
- SẮC PHONG CHIÊU ỨNG ANH LIỆT
- TẤN PHONG DỰC BẢO TRUNG HƯNG

Sau này anh linh của 108 vị đã cứu vớt vô số tàu thuyền đi biển ngộ nạn. Từ đó Hoa kiều Hải Nam trên mọi miền đất nước lập đền, miếu tôn kính lấy danh hiệu HẢI NAM HỘI QUÁN CHIÊU ỨNG TỪ và chọn ngày rằm tháng sáu hàng năm để tế giổ.

Ở Đà Nẵng cũng có chùa tên CHIÊU ỨNG TỪ trong con hẻm trên đường Lý Thái Tổ gần đường Hùng Vương.