CHÙA THANH MINH HỘI AN

Trước đây đã có bài về Nghĩa trũng Hoa kiều và đài liệt sĩ Hoa kiều kháng Nhật. Còn thiếu Đền Thanh Minh mà người Hội An quen gọi là… chùa Thanh Minh.

Trước tiền đường nơi này một bức hoành phi xưng danh rõ ràng: THANH MINH TỪ.

Đền được khởi xây năm nào không thấy chứng liệu mặc dù nơi này chứa nhiều văn bia nhất so với các đình chùa miếu tại Hội An. Tuy nhiên, trong một văn bia ở đây có viết lại sau khi trùng tu ghi (tạm cho là) năm 1898:

“Sơn tích giả Thanh quốc du nhân tằng, ư thử kiến lập từ vũ dĩ vi Thanh Minh tế tảo chi sở yên.”

(Mộ xưa của người nước Thanh đến đây nhiều lần, do vậy họ lập đền Thanh Minh để cúng tảo mộ.)

- Đợt trùng tu đầu tiên (tạm cho là) năm 1898 ghi:

“Long phi Mậu Tuất niên, bát nguyệt cát nhật”

(Ngày lành tháng 8 năm Mậu Tuất) (2 chữ Long Phi đã post bài riêng giải thích. Ở đây, nếu ghi niên hiệu vua thì xác định được năm dương lịch chính xác, ghi Long Phi thì chịu)

- Lần thứ hai 1911 ghi:

“Duy Tân ngũ niên, tuế tại Tân Hợi niên, thu nguyệt cát nhật”

- Lần thứ ba 1921, xà cò ghi:

“Trung Hoa Dân Quốc thập niên, tuế thứ Tân Dậu, mạnh xuân, Ngũ Bang Hoa thương toàn thể đồng trùng kiến lập.”

(Tháng giêng năm Tân Dậu, Trung Hoa Dân quốc thứ 10, toàn thể người buôn bán của ngũ bang cùng dựng).

Cũng năm này (1921), Hoa kiều Hội An cũng lập nghĩa trang liền kề phía tây, văn bia ghi:

“Trùng tu Thanh Minh Đình tịnh tăng lập nghĩa trủng bi ký”

Lần cuối trùng tu, 1990, duy trì cho đến hiện nay và có lẽ chẳng bao giờ còn thấy trùng tu lại vì Hoa kiều Hội An đã bỏ nơi này mà đi tứ xứ, càng ngày càng rời rạc, càng ngày càng lãng quên. Mượn câu ta thán trong văn bia đang hiện hữu trong đình chấm dứt bài này…

“Phàm trăm năm đều đổi thay nhưng tinh thần không thể không tụ lại!!”

(Phàm bách niên hoán tán chi, tinh thần vô bất tụy tụ)