VÀI CÂU CA DAO, PHONG DAO, ĐỒNG DAO, HÁT RU HỘI AN 

BÀI THỨ NHẤT

Trước khi Pháp trở lại, đồn Lê Dương là "Nhà chè" của ông tây civil tên Robert.

Xưởng chè (trà) của ông Rô-Be chỉ làm các công đoạn: Sấy, lựa, đóng gói lớn để chuyển ra Hàn (Đà Nẵng) lên tàu thủy về Pháp.

Ông Rô-Be thuê vài người bồi tây làm công việc rao tìm công nhân, mỗi đợt vài ngày. Người làm công làm theo ca. Cứ xong mỗi ca là ra về, qua khỏi cổng xưởng thì xòe tay ra nhận lương đồng hạng từ tay ông chủ, mỗi người 12 xu. Dưới đây là bài thơ lấy bối cảnh nhà chè, trở thành bài hát ru con quen thuộc ở Hội An ngày xưa.

Thiếp gặp chàng giữa đàng xe lửa

Chàng đợi thiếp ở cửa ông Rô Be

Biết khi mô thiếp nói chàng nghe

"Thức khuya dậy sớm làm chè mười hai xu"

Mãn mùa chè, nệm cuốn sàng treo

Ta về bỏ bạn gieo neo một mình

Bạn ơi

Chớ có buồn tình

Mùa nay không gặp cũng hẹn mình mùa sau

Lại đi qua nhà ông Rô Be

Thiếp trăm lạy ông trời mưa xuống

Cho chè kia lên lộc

Trước sau cũng gặp chàng.

BÀI THỨ HAI

 

Bông Trang còn có tên là Nam Mẫu Đơn. Tích kể rằng loài hoa này "bất vị khai" trước cuộc hẹn thăm vườn thượng uyển của thái hậu Từ Hy nên bị bà đày đem trồng xuống miệt Giang Nam. Người xưa chọn bông Trang tượng trưng cho tiết tháo và thủy chung.

Gió đưa gió đẩy bông Trang

Ai đưa ai đẩy duyên nàng đến đây

Đến đây thì ở lại đây

Ở cho bén rễ xanh cây hãy về

BÀI THỨ BA

Có thể đây chỉ là bài thơ "tượng trưng" như bài CÔ HÁI MƠ của Nguyễn Bính. 

Chiều xuống nắng soi sườn dốc tạo bóng trên đồi mơ giống như hình cô gái đang cắp rỗ hái mơ.

Ngó lên trên đỉnh mù mù

Thấy ba ông Đội che dù nấu cơm

Một ông xách bát đòi đơm

Hai ông ứ hự nồi cơm mới dần

BÀI THỨ TƯ

Cha mẹ nường đòi ăn cá Thu

Gả con xuống biển mù mù tăm tăm

Cha mẹ nường đòi đi một trăm

Anh đi chín chục mười lăm quan tiền

BÀI THỨ NĂM

Gió đưa trăng, thì trăng đưa gió!

Trăng lặn rồi... gió biết đưa ai??

BÀI THỨ SÁU

Đây là bài đồng dao dành cho trẻ (đương nhiên).

Nhưng những "trẻ" đó bây giờ đã ngoài tám "bó".

Cốc cốc cheng cheng

Mẹ Rằng đi chợ

Mẹ Rợ ở nhà

Bắt gà làm thịt 

Bắt vịt chặt đuôi 

Bắt ruồi chặt cánh

Đòn gánh có mấu 

Con sấu có tai 

Con nai có sừng 

Bánh chưng thì ngọt (?)

Roi mót thì đau 

Hàng trầu hàng cau 

Là hàng con gái 

Hàng bánh hàng trái 

Là hàng bà già 

Hàng bông hàng hoa 

Là hàng Nhật Bổn 

Nấu cơm sòn sỏn 

Đi chợ gánh tiên 

Đội nón đồng tiền 

Là cô gái Huế.

Hàng Nhật Bổn bán bông hoa giấy, nhựa. 

Người Nhật đi khỏi Hội An lâu rồi, xa rồi, 

nhưng chó Nhật vẫn kêu eng ẻng, 

dép Nhật cứ lê la ngoài phố và 

bèo Nhật vẫn còn lang thang chưa biết khi nao mới về nước.